- آیا وجود افراد باتجربه و شناخته شده در هیئت مدیره شرکت تاثیری در برآورد ارزش دارایی نامشهود آن شرکت دارد؟ توضیح دهید.
پاسخ: همان گونه که در بحث مربوط به دارایی های نامشهود ناشی از نیروی انسانی شرح داده شد، از آنجایی که وجود نیروی انسانی متخصص، باتجربه و شناخته شده در آن زمینه کسب و کار شرکت منجر به ایجاد مزیت رقابتی در امور جاری شرکت، اجرای پروژه ها و در نهایت ارزش آفرینی برای بنگاه اقتصادی می گردد، لذا در احصاء و برآورد ارزش دارایی نامشهود موثر بوده و می بایست لحاظ گردد. در خصوص اعضای هیئت مدیره و سهام داران نیز، با توجه به نقش مدیریت در پیشبرد امور جاری و برنامه ریزی های بنگاه اقتصادی از یک سو و همچنین در مواردی، حضور افراد شناخته شده به عنوان برند در حوزۀ کسب و کار شرکت خود می تواند خود منجر به ایجاد مزیت رقابتی برای آن شرکت گردد.
- در ارزش گذاری دارایی های نامشهود، آیا برای ویژگی هایی نظیر دید در ساختمان، نزدیکی به مرکز شهر و یا مواردی نظیر آن می بایست برآورد ارزش نمود؟ توضیح دهید.
پاسخ: پارهای از ویژگیها علیرغم آنکه در ظاهر به عنوان دارایی نامشهود به نظر میرسند ولی بدلیل آنکه شامل ویژگی های مطرح شده در احصاء دارایی های نامشهود (مندرج در استاندارد 17 حسابداری در مورد دارایی های نامشهود) نمی باشند لذا نمی توان آنها را به عنوان دارایی نامشهود احصاء و برای آنها اقدام به برآورد ارزش نمود.
ویژگی هایی مانند دید (View) یا چشمانداز خانه یا اتاق هتل (روبه جنگل یا دریا)، نزدیکی به مرکز شهر و نظایر آنها، اگرچه در ارزش خانه یا اتاق هتل موثر و موجب افزایش ارزش آنها می شوند ولی به تنهایی به عنوان دارایی نامشهود قابل احصاء و ارزشگ ذاری نمی باشند.
- آیا طبقه بندی دارایی های نامشهود می تواند در انتخاب شرایط و روش ارزش گذاری دارایی نامشهود موثر باشد؟
بلی، به عنوان مثال اگر دارایی نامشهود “مبتنی بر قرارداد” باشد، بدیهی است برآورد ارزش آن با در نظر گرفتن شرایط مندرج در قرارداد و مدت زمان آن بایستی در نظر گرفته شود. در صورتی که دارایی نامشهود در طبقه بندی “فنی و فناوری” قرار گیرد، می تواند از نوع ثبت اختراع، اسرار تجاری و نظایر آن باشد که می بایست شرایط قانونی از نظر مستندات و چرخۀ عمر (مدت اعتبار آن) در ارزش گذاری لحاظ گردند.
همچنین توجه به طبقه بندی های دارایی های نامشهود در احصاء و لحاظ نمودن شرایط هم افزایی آنها بر روی یکدیگر، موثر است.
- آیا انتخاب روش ارزش گذاری می تواند منجر به رسیدن به ارقام بسیار متفاوتی در برآورد ارزش دارایی نامشهود در یک موضوع (کسب وکار) مورد ارزیابی بشود؟
خیر، بطور کلی با استفاده از روش های متفاوت نباید به برآورد ارزش دارایی های نامشهود با اختلاف زیاد رسید. در صورت بروز اختلاف فاحش دربرآورد ارزش دارایی نامشهود می بایست به احصاء انواع دارایی های نامشهود، طبقه بندی آنها، هم افزایی آنها بر روی یکدیگر، ارزش گذاری مجزای آنها و همچنین مدل کسب و کار و ارقام برآوردی در موضوع ارزش گذاری، توجه نمود.
- تفاوت روش ارزش جایگزین و روش هزینه، در ارزش گذاری دارایی های نامشهود چیست؟
روش ارزش جایگزین به معنی رسیدن به برآوردی از ارزش دارایی های نامشهود است که بتوان با آن رقم به ارزش گذاری در بازار کسب و کار دست یافت و یا مشابه آن را ایجاد نمود. به عبارت دیگر رقمی است که آن دارایی نامشهود می تواند در بازار معامله شود. به این ارزش، ارزش منصفانه بازار (Fair Market Value) نیز اطلاق میشود.
روش هزینه (Cost Method) در ارزشگذاری دارایی های نامشهود به معنی درنظر گرفتن حداقل نرخ سود سرمایه گذاری در مقابل بهای تمام شده دارایی نامشهود موضوع ارزش گذاری می باشد. این روش در کسب و کارهایی مورد استفاده قرار می گیرد که هنوز وارد بازار نشده و معیار صحیحی از برآورد ارزش دارایی نامشهود دراختیار نداشته و در نظر داریم تا از روشی مبتنی بر اصول کسب و کار و سرمایه گذاری در بازار و با حداقل ریسک مالی، اقدام به برآورد ارزش نماییم. در این روش متناسب با سود مورد انتظار در سرمایه گذارهای مرتبط با کسب و کار موضوع ارزش گذاری میتوان به ارزش دارایی نامشهود دست یافت.
- چرا نمی گوییم نرخ تنزیل همان نرخ تسهیلات، بهره و یا کارمزد می باشد؟
نرخ تنزیل (Discount Rate) نرخی است که از آن برای رسیدن به ارزش حال برآورد ارزش آتی استفاده می شود. از آنجایی که رسیدن به ارقام آتی با توجه به شرایط بازار، پارامترهای ریسک پذیری و همچنین عوامل موثر در توسعۀ کسب و کار و رسیدن به سهم بازار و ایجاد مزیت رقابتی بیشتر و توسعۀ کسب و کار در نظر گرفته می شود، لذا این رقم متفاوت با نرخ تسهیلات، نرخ بهره و نظایر آن می باشد. در نرخ تسهیلات صرف نظر از شرایط بازار و براساس توافق صورت گرفته مابین بنگاه مالی و اقتصادی، این نرخ تعیین شده و مورد توافق قرار می گیرد. در حقیقت ذی نفع دریافت کننده تسهیلات با اطلاع از این نرخ، اقدام به دریافت وام و استرداد آن می نماید، در حالی که در نرخ تنزیل این رقم با توجه به شرایط بازار کسب و کار و ریسک های مطرح، تعیین میشود و در پارهای موارد با ارزیابی مجدد و با اصلاح نرخ تنزیل، مبالغ برآورد شده ارزش دارایی های نامشهود بار دیگر تجدید نظر می شود.
در محاسبات ارزش گذاری دارایی نامشهود و برای نرخ تنزیل، می توان از میانگین وزنی هزینه سرمایه گذاری (WACC – Weighted Average Cost of Capital) استفاده نمود. این عدد حاصل جمع نرخ سود بدون ریسک در بازار سرمایه (Risk Free Rate) (معمولا این رقم نرخ سود بانکی برای سپرده گذاری های بلند مدت است) با حاصل ضرب پارامتر بتا (معیاری برای تاثیر موضوع کسب و کار، ریسک های مطرح در آن حوزه از فناوری و نظایر آن است) در ریسک سرمایه گذاری در منطقه جغرافیایی موضوع سرمایه گذاری (Equity Risk Premium)، می باشد.
1400/05/16
- هوش مصنوعی چیست ؟
پاسخ : واژه Artificial Intelligence (هوش مصنوعی) از دو کلمه تشکیل شده است. کلمه Artificial به معنی مصنوعی است. اما کلمه Intelligence از دو بخش لاتین Inter به معنای میان و Legere به معنای انتخاب یا خواندن، تشکیل شده است. بنابراین Intelligence را می توان به قابلیت تشخیص و تمایز مابین اشیاء مختلف به منظور توانایی درک محیط اطراف و انجام کارها، معنی نمود. هوش مصنوعی می تواند به کسب توانایی بشر به فهم و درک موضوعات و چیزها توسط ماشین اطلاق شود. سیستم های مبتنی بر هوش مصنوعی به سیستم هایی اطلاق میشوند که براساس تحلیل محیط اطراف و عملکردشان و به منظور دستیبابی به هدف مورد نظر، رفتار هوشمندانه ای – با درجه ای از خودکار بودن – از خود بروز می دهند.
- سیستم خبره چیست ؟
پاسخ : سیستم خبره از پایگاه دانشی و یک موتور استنتاج تشکیل شده است و با توجه به تعریف قانون که عبارت “از یک ساختار دانشی که برخی اطلاعات شناخته شده را به اطلاعات دیگری مرتبط می سازد به طوری که می تواند منجر به نتیجه گیری و استدلال شود”، پاسخ مناسبی را ارائه میدهد.
- تفاوت سیستم مبتنی بر هوشمصنوعی با سیستم خبره چیست؟
پاسخ : سیستم مبتنی برهوش مصنوعی سیستم خبره ای است که از دانش یادگرفته شده و تحلیل وضعیت موجود، اقدام به انجام کارها به صورت خودکار می نماید. آنچه که سیستم هوش مصنوعی را از سیستم های خبره متمایز می نماید، انجام کارها براساس درجه ای از هوشمندی است که از طریق مکانیزم های یادگیری ماشین و الگوریتم های مربوط به آن کسب می نماید.
- جنبه های قانونی هوش مصنوعی کدامند؟
پاسخ : هوش مصنوعی چهار جنبه قانونی به شرح زیر دارد:
- سخت افزاری – سخت افزار مورد نیاز برای اجرای سیستم هوش مصنوعی و محدودیت های مطرح در آن با توجه به موضوع کاربرد هوش مصنوعی و زیر ساخت اینترنت و ارتباطی مورد نیاز
- نرم افزاری – قابلیت ها و مزیتهایِ مورد نیاز برای ایجاد سیستم هوش مصنوعی؛ و یا محدودیت ها و زیرساخت های مورد نیاز با درنظر گرفتن ابعاد کاربردیِ هوش مصنوعی و با رعایت ابعاد امنیتی سیستم
- زندگی اجتماعی افراد – هوش مصنوعی و مسئولیت های قانونی و اخلاقی، هوش مصنوعی و قوانین کیفری، هوش مصنوعی و مدل سازی کتاب قانون، هوش مصنوعی و سازمان های دولتی و خدمات عمومی
- زندگی خصوصی افراد – هوش مصنوعی و قوانین مالکیت فکری و معنوی، هوش مصنوعی و پیش بینی قانون، هوش مصنوعی و فناوری های مالی و بانکی
1400/04/16
- آیا میتوان یک فهرست اولیه از داراییهای نامشهود قابل ارزیابی برای کسبوکارها درنظر گرفت؟
پاسخ : بلی، میتوان فهرست اولیه ی دارایی های نامشهود که معمولا در کسب وکارها قابل احصاء و ارزش گذاری می باشند را درنظر گرفت. اما نکته ی حائز اهمیت آن است که این فهرست الزاما نهایی و قطعی نبوده و باید لیست دارایی های نامشهود خاص حوزه مورد نظر نیز به آنها افزوده شوند. لازم به ذکر است که همواره می بایست ویژگی های اساسی داراییهای نامشهود را مد نظر داشته باشید و فهرست داراییهای نامشهود را براساس آن ویژگیهای تهیه نمایید.
می توان از طبقه بندی زیر به عنوان یک الگوی اولیه برای احصاء دارایی های نامشهود کسب و کار موضوع ارزش گذاری استفاده نمود:
- دارایی های نامشهود مبتنی بر فناوری
- دارایی های نامشهود مبتنی بر قرارداد
- دارایی های نامشهود مبتنی بر هنر
- دارایی های نامشهود مبتنی بر بازاریابی
- دارایی های نامشهود مبتنی بر فناوری اطلاعات
- آیا همواره میتوان آنچه که در ایجاد مزیت رقابتی در کسب و کار موثر است را به عنوان دارایی نامشهود درنظر گرفت؟
پاسخ : خیر، دارایی های نامشهود دارای ویژگی های مشخصی می باشند، در عین حال ویژگی ها و مشخصه هایی نیز وجود دارند که اگرچه آنها را نمی توان به عنوان دارایی نامشهود ارزش گذاری نمود، ولی در ایجاد مزیت رقابتی و ارزش آفرینی از طریق جنبه های مختلف کسب و کار موضوع ارزش گذاری، موثر می باشند. به عنوان مثال، در کسب وکار ساختمان و املاک، نمی توان مواردی چون : “دید، همسایگی، دسترسی به حمل و نقل عمومی، دسترسی به مرکز شهر، حقوق استفاده از زمین و مسیر دیگران، دسترس پذیر بودن، منطق های که قرار گرفته، حقوق هوا، آب و نظایر آن، حقوق زیرسطحی، مجوزهای ساخت و توسعه، اجاره و شرایط مستاجرها، نرخ های اجاره قابل قبول و …..“ را به عنوان دارایی نامشهود احصاء و ارزش گذاری نمود ولی هریک از آنها در ارزش آفرینی کاربری های صنعتی، بازرگانی، مسکونی و چند کاربری بودن ملک موضوع ارزش گذاری، موثر می باشند.
1400/01/25
- برای شرکت های کوچک و چابک، از الگوی زنجیره ارزش استفاده می شود ؟
پاسخ : اگر شرکت، محصولی را تولید می کند یا خدمات را برای مشتری فراهم می کند می توانیم مدل ارزش آفرینی پورتر (زنجیره ارزش پورتر) را برای آن درنظر بگیریم. در هر حال اگر شرکت کوچک، دارای فعالیتی در حوزه ی فناوری اطلاعات و در فضای مجازی باشد، یکی از مدل های ارزش آفرینی شبکه ارزش یا فروشگاه ارزش را برای آن درنظر میگیریم.
- اگر مدیریت دانش در سازمان انجام نشده باشد، وظیفه ما به عنوان کارشناس چیست؟
پاسخ: تنها میتوان توجه آنها را به اهمیت فرآیند مدیریت دانش و ایجاد دارایی های دانشی قابل ارزش گذاری به عنوان دارایی نامشهود جلب نمود. البته این به معنی صرف نظر کردن از ارزش گذاری دارایی های نامشهود، مانند سامانه های نرم افزاری و بانک(های) اطلاعاتی ایجاد شده در راستای فعالیت شرکت و نظایر آن، نمی باشد.
- ارزشیابی دارایی های نامشهود در رشته بازرگانی چه جایگاهی دارد؟
پاسخ: اصولا رشته ی بازرگانی در خصوص فرآیندهای مربوط به کسب و کار و تجارت فعالیت میکند که از موارد پرکاربرد فعالیت های کسب و کار می باشد. شاید به نوعی بتوان اغلب کسب و کارهای تجاری را در این حوزه بررسی نمود. در این رابطه غالبا مدل ارزش آفرینی کسب و کارهای این حوزه از مدل ارزش آفرینی زنجیره ارزش پورتر تبعیت می کند و دارایی های نامشهود در آنها؛ شامل مجوزهای کسب و کار، روابط تجاری، اطلاعات تامین کنندگان/ شرکت های حمل و نقل و مشتریان، شرکت های بیمه و قراردادهای ویژه همکاری با افراد و سازمان ها، سابقه ی فعالیت و پیشینه کسب و کار، و نظایر آن می باشند. در ارزش گذاری دارایی نامشهود؛ به دلیل شرایط رقابتی در بازار کالاهای وارداتی یا صادراتی و شرکت فعال در این حوزه، مدل درآمدی (درآمد آتی) مدل مناسب در اینگونه از کسب و کارها خواهند بود. نکته حائز اهمیت آن است که ارزیابی برند یک کسب و کار، نه به عنوان یک دارایی مستقل بلکه در ارتباط با سایر دارایی های نامشهود و در فرآیند ارزش گذاری آن کسب وکار، محاسبه و برآورد ارزش میگردد.
- با توجه به اینکه دارایی های نامشهود در کل باعث افزایش بهره وری شده و در میزان فروش و درآمد نیز تأثیر دارد، چرا در اظهار نظرهای کارشناسی از کارشناس رشته بازرگانی استفاده نمی شود؟
پاسخ : به نظر می رسد، در تعدادی از پرونده های ارزش گذاری دارایی نامشهود یا پرونده های قانونی مطرح، از بیش از یک صلاحیت کارشناسی بتوان استفاده نمود. لذا در مورد رشته ی بازرگانی و برای ارزش گذاری دارایی های نامشهود – مثلا در یک شرکت واردات و صادراتی محصولات کشاورزی علاوه بر صلاحیت بازرگانی در امور دام و کشاورزی – دارا بودن صلاحیت مناسب برای احصاء دارایی های نامشهود در خصوص کالای مورد نظر نیز، ضروری است.
- مدل فروشگاه ارزش فقط برای فروش اطلاعات است یا شامل فروش کالا هم می شود؟
پاسخ: اساسا مدل فروشگاه ارزش، در خصوص فروش اطلاعات نیست. اگر بحث فروش کالا یا خدمات مطرح باشد مناسب ترین مدل ارزش آفرینی مدل زنجیره ارزش (یا مجازی) پورتر است. مدل فروشگاه ارزش در کسب و کارهایی استفاده می شود که در آن مشتری یا کاربر؛ اطلاعاتی را استعلام نموده و کسب درآمد در آن پایگاه اینترنتی از طریق جذب مخاطب و دریافت هزینه ی تبلیغات و حضور ارائه دهندگان در آن پایگاه اینترنتی کسب شود. معمولا کاربران و مشتریان اینگونه پایگاه های اینترنتی هزینه ای پرداخت نمی کنند.
- کسب و کار دیجی کالا که پایگاه فروش اینترنتی کالا است و خودش تولید کننده نیست، بر اساس کدام مدل است؟
پاسخ : در کسب و کار دیجی کالا، یا مدل های کسب وکار فروش کالای برخط و از طریق شبکه اینترنت، معمولا علاوه بر کسب درآمد از طریق فروش کالا بصورت مستقیم B2C (Business to Customer)، از طریق فراهم کردن امکان فروش برای سایر عرضه کنندگان و دریافت کمیسیون معامله B2B (Business to Business) و همچنین تبلیغات از طریق بازاریابی دیجیتالی هوشمند، کسب درآمد صورت می گیرد. بنابراین به نظر می رسد که تنها یک مدل ارزش گذاری دارایی نامشهود را نمی توان برای این گونه کسب و کارها در نظر گرفت. اما در مورد فروش مستقیم کالا، میتوان از مدل زنجیره ی ارزش پورتر، در مورد فروش توسط دیگر عرضه کنندگان در این پایگاه اینترنتی، از مدل شبکه ارزش و در مورد کسب درآمد از تبلیغات و بازاریابی هوشمند، می توان از مدل فروشگاه ارزش استفاده نمود.
- آیا شرکتی به صرف اینکه ورشکسته است و تعطیل است دارای ارزش برند هست یا نه ؟ به عنوان مثال شرکت آزمایش یا ارج دارای ارزش نیست ؟
پاسخ: ارزش گذاری برند برای شرکتی که ورشکسته و تعطیل شده موضوعیت ندارد. اساسا ارزش برند برای یک شرکت به معنای ایجاد ارزش افزوده برای آن شرکت و کالاها و خدمات ارائه شده توسط آن شرکت می باشد، در مورد یک شرکت ورشکسته، برند در صورتی میتواند مورد ارزیابی قرار گیرد که کسب و کاری در همان حوزه ی فعالیت برند، و ارائه محصولات مشابه و متناسب با مشتریان آن بازار، داشته و یا شروع به فعالیت نماید. توجه شما را به مثال استفاده از برند ارج برای تولید محصولات با پیشینه مورد علاقه ی نسل خاصی از مشتریان جلب می نماید.
- در رشته راه وساختمان ارزش گذاری دارایی نامشهود با ارزش گذاری حق کسب و پیشه تداخل ندارد؟
پاسخ: حق کسب و کار (سرقفلی) در محل تجاری و یا موضوع کسب و کار؛ موضوع ارزش گذاری دارایی نامشهود مورد نظر در رشته راه و ساختمان می باشد.
- آیاحق کسب و پیشه را میتوان یک دارایی نامشهود در نظر گرفت؟
پاسخ: بله حق کسب و پیشه یکی از دارایی های نامشهود قابل احصاء و ارزش گذاری می باشد.
- آیا در ارزیابی و شناسایی دارایی نامشهود، تجهیزات و دارایی های شرکت هم مد نظر قرار می گیرد ؟
پاسخ: تجهیزات و دارایی های فیزیکی شرکت، جزو دارایی مشهود بشمار آمده و بهنظر می رسد تنها دارایی نامشهودی که پیشتر و در دفاتر مالی ثبت شده، مانند نرم افزارها و لایسنس های نرم افزاری خریداری شده، به عنوان دارایی نامشهود آن شرکت بشمار آیند.
- آیا درنظرگرفتن چرخه عمر محصول یا فناوری یک سازمان؛ نیازمند اشراف به داده های برون سازمانی (بازار، رقبا، فناوری های مشابه و نظایر آن) نیست؟
پاسخ: چرخه ی عمر محصول، به بازه ی زمانی ارزش آفرینی محصول در کسب و کار اطلاق شده و چرخه ی عمر فناوری و سازمان، زمانی است که سازمان به جایگاه پختگی و جا افتادن در بازار رسیده که در صورت عدم ارائه ایده های نوآورانه، موجب از دست دادن بازار رقابت خواهد گردید. در پاره ای موارد چرخه ی عمر فناوری و سازمان، وابسته به اختراع ثبت شده و یا مالکیت معنوی محصول میباشد. در اینصورت برآورد ارزش دارایی نامشهود در اینگونه سازمانها، بایستی با درنظرگرفتن زمان باقی مانده از حق استفاده از امتیاز اختراع ثبت شده، به عنوان دارایی نامشهود ارزش آفرین صورت پذیرد. ضمن اینکه دراختیار داشتن دادههای برون سازمانی و اطلاعات سایر رقبا و فناوری های موجود، برای رسیدن به برآوردی از قدرت رقابتی کسب وکار موضوع ارزش گذاری دارایی نامشهود (مدت زمان دراختیار داشتن مزیت رقابتی درکسب و کار)، می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
- منظور از ارزش گذاری میزبانی پایگاه اینترنتی و میزبانی دامنه اینترنتی چیست؟
پاسخ : دامنه های اینترنتی و پایگاه های اینترنتی از دارایی های نامشهود در کسب و کارِ یک سازمان می باشند. ارزش گذاری دامنه به معنای هزینه های ثبت، تمدید و سرور میزبان دامنه ی اینترنتی محسوب می شود. درمورد پایگاه اینترنتیِ میزبانی شده با نام دامنه، می بایست هزینه ی سِروِر میزبان آن پایگاه، عرض باند، فضای تخصیص داده شده و پارامترهایی نیز در ارتباط با مشخصات فنی سِروِر (اختصاصی یا مشترک) و تعداد آدرس های ایمیل و نظایر آن، درنظر گرفته شوند.
- کیفیت سرویس مکانیابی (GPS) چگونه در ارزیابی لحاظ میگردد؟
پاسخ: سرویس مکان یابی مبتنی بر اینترنت، در کاربردهای مختلفی مطرح و مورد استفاده قرار می گیرد. بدیهی است رویکرد ارزش گذاری دارای نامشهود با لحاظ نمودن کیفیت ارائه خدمات مکان یابی، بستگی به کاربرد و نقش این خدمت در کسب و کار مورد نظردارد. به عنوان مثال، می توان به کیفیت خدمات مکان یابی در اپلیکیشن های ارائه سرویس حمل و نقل اینترنتی (تاکسی های اینترنتی)، و نقش کلیدی آن در موفقیت این نوع اپلیکیشن ها اشاره نمود.
- چگونه میتوان اختلاف سلیقه در ارزش گذاری دارایی های نامشهود و اختلاف ناشی از آنها را توجیه نمود؟
پاسخ: توصیه می شود با کسب تجربه و دریافت مشورت از افرادی که در این خصوص دارای تجربه و تخصص می باشند در بالاتر بردن کیفیت و دقت ارزش گذاری دارایی نامشهود تلاش شود. ارزشگذاریِ مورد قبول برای بازار و مبتنی بر اطلاعات برآوردی با ریسک پایینتر و امکان تحقق بالاتر؛ می تواند قابل دفاع باشد و مورد استفاده قرار گیرد. همواره بایستی توجه داشت که قیمت مورد قبول بازار، یکی از بهترین معیارها در این مورد بشمار می آید.
1399/12/17
- دارایی معنوی چگونه قابل ارزیابی است؟
پاسخ: دارایی معنوی، هنگامی که موجب ایجاد مزیت رقابتی و ارزشآفرینی گردد، میتواند بهعنوان دارایی نامشهود ارزشگذاری گردد. بهعنوان مثال، اعتبار یک تاجر در کسبوکار، از آنجاییکه منجر به جلب اعتماد مشتریان در معامله و سودآوری بیشتر برای او میشود، بهعنوان دارایی معنوی، میتواند ارزشگذاری شود. البته بایستی توجه نمود که در اغلب موارد داراییهای معنوی قابل ثبت نبوده و در احصاء و ارزشگذاری آنها بایستی به مواردی مانند، نقش آن در ارزشآفرینی و ایجاد مزیت رقابتی، چرخهی عمر آن، وابستگی آن بهسایر داراییهای نامشهود نیز توجه نمود.
به عنوان مثال، نام و اعتبار یک تاجر موفق، هنگامی میتواند به عنوان دارایی معنوی (دارایی نامشهود) محسوب گردد که در کسب وکار آن تاجر، اقدام به ارزشگذاری دارایی معنوی نماییم. ارزشگذاری این دسته از داراییهای نامشهود با توجه به میزان ارزشآفرینی و سود ناشی از آن در یک بازهی زمانی مشخص و سپس محاسبه آن انجام میشود.
- در مواردی که دادگاه موضوع قرار را بصورت کلی و فقط با عنوان قرار صادره می نویسد ، چه کار باید بکنیم؟
پاسخ : با حفظ احترام و به صورت روشن از قاضی بپرسید چه سوالی را باید پاسخ دهید و به طور جدی بخواهید قرار صادره را تدقیق کنند. برخی مواقع می توان با بیان استنباط تان از موضوع ارجاعی ، صحت برداشت تان را از دادگاه در خصوص قرار صادره بپرسید.
- آیا طبق بخشنامه جدید ، حق کانون کارشناسان از دستمزد کارشناس سقف 10 درصد است ؟
پاسخ : خیر – فقط 5% از دستمزد کارشناسان به کانون استان تعلق می گیرد و بخشنامه دیگری در این خصوص وجود ندارد.
- درخصوص کارشناسی اصالت خط و امضا ، آیا نوشتن کلمه اصل سند را رویت کرده‌ام میتواند بیانگر تایید اصالت سند باشد ؟ آیا نوشتن کلمه سند ابرازی جهت انجام قرار کارشناسی مناسب تر نیست ؟
پاسخ : گزارش کارشناس در خصوص اینکه اصل سند ، موافقت اصولی ، قرارداد یا هر مدرک دیگری را که ملاحظه کرده ، به معنی این نیست که اصالت آن را تائید کرده است. بلکه تشخیص در حد عرف ، ملاک کار است. اگر آن سند جعلی باشد ، کارشناسان قدرت و مسئولیت تشخیص آن را ندارند ، مگر کارشناسان خط و سند.
- در بیشتر قرارها قضات محترم درخواست تعیین درصد تقصیر خوانده و خواهان دارند در صورتیکه علت حادثه یک موضوع کاملا فنی تخصصی و درصد تقصیر یک موضوع ، حقوقی و قضایی است که در صلاحیت کارشناس نیست مثلا یک نفر وارد ملک کسی شده و به علت برق گرفتگی فوت شده است علت برق گرفتگی عدم رعایت استاندارد است ولی داشتن اذن ورود به ملک یک امر قضایی است در این موارد چه جوابی باید داده شود؟
پاسخ : قرار دادگاه‌ها در مورد تعیین درصد تقصیر یک موضوع پیچیده است . بنا بر قاعده در چنین مواردی ، قاضی باید یک هیأت کارشناسی مرکب از کارشناسان رشتۀ فنی مربوطه ، کارشناس حقوقی و کارشناس حوادث تعیین کرده تا نظر خود را اعلام کنند . توصیه می شود کارشناس یک رشته ، به این وادی وارد نشود
- صلاحیت های ارزیابی نرم افزارهای رشته‌های مالی و برند با چه رشته‌هایی هست؟
پاسخ : این موضوع مربوط به یکی از زیر شاخه‌های دارائی‌های نامشهود است که دوره‌های آموزشی آن در دست تهیه است.
- آیا کارشناس مجاز است که در قرار کارشناسی ، به دستور قاضی خارج از صلاحیت کارشناسی اظهار نظر کند؟
پاسخ : مطلقاّ خیر- دستور قاضی موجد صلاحیت برای کارشناسی نیست.
- آیا کارشناس میتواند به مواد حقوقی اشاره یا استناد بکند؟
پاسخ : هر کارشناس در رشتۀ مربوط به خود و در حد صلاحیتهای خود ، باید به مواد حقوقی مربوط به خود استناد کند.
- آیا اسکن سوابق ثبتی ، به موجب ماده 36 قانون کانون کارشناسان ، می تواند در اختیار کارشناسان امور ثبتی قرار گیرد ؟
پاسخ : هر کارشناس برای ارائۀ نظرات کارشناسی خود ، باید به کلیۀ اسناد و مدارک دسترسی داشته و اینکه دسترسی به هر یک از پرونده‌ها ، از کجا باید تأمین شود ، حسب مورد باید تعیین شود.
- اگر برای پاسخ به موضوع کارشناسی نیاز به استعلام از سازمان های ذی ربط باشد و آن سازمان ها همکاری نکنند چه باید کرد ؟
پاسخ : کارشناس باید نظریۀ خود را بر اساس مدارک مستند ارائه کند. چنانچه مدارک ارائه شده، کافی نبوده و استعلام از ارگان‌های ذیربط ضروری باشد، اعلام نظریه کارشناسی باید مشروط و مستند به پاسخ رسمی استعلام ها شود. استعلام‌ها باید بسته به مورد و حسب نیاز ، از طرف کارشناس ، دستگاه متقاضی و یا دادگاه مربوطه انجام شود. درصورتیکه پاسخ مستند و قابل اتکائی بدست نیاید ، کارشناس باید با ذکر علت ، از اعلام نظر خودداری و دلیل عدم امکان اعلام نظر را به مرجع یا دادگاه مربوطه اعلام کند.
- در مواردی که کارشناس باید تعیین اجرت المثل کرده ولی دارایی ای وجود ندارد چه باید کرد؟
پاسخ : اجرت المثل دارائی‌ای که وجود ندارد ، قابل محاسبه نیست . اجرت المثل درصدی از ارزش دارائی است . بنابراین ابتدا باید ارزش دارائی در زمانی که اجرت المثل آن مورد سوال است محاسبه شود
- در پرونده ای که به چند موضوع کارشناسی مرتبط است – به طور مثال بخشی به محیط زیست یا بخشی نقشه‌برداری و یا ارزیابی باشد – ولی موضوع به طور مشخص به حوزه دیگر مرتبط باشد، آیا هر یک از کارشناسان باید جداگانه نظریه خود را ارائه کنند؟
پاسخ : بنا بر قاعده هر کارشناس باید در حوزۀ مسئولیت خود اظهارنظر کرده و از اظهار نظر در حوزۀ صلاحیت کارشناسان رشتۀ دیگر خودداری کند. در مواردی که سؤال کارشناسی، تلفیقی از چند پارامتر است ، باید برآیند نظرات کارشناسی را محاسبه و اعلام کنند.
- آیا امکان برگزاری جداگانه جلسات گزارش نویسی ، برای هر گروه تخصصی وجود دارد ؟
پاسخ : خیر. – دستورالعمل جلسات آموزشی ، عمومی و برای همه رشته‌هاست. چنانچه هر رشته چک لیست مشخصات فنی مربوط به رشتۀی خودش را طراحی کرده و بخواهد به همکاران رشتۀ خود توضیح و آموزش دهد، باید برای همکاران آن رشته جلسه برگزار کنند.
- اگر در یک مورد کارشناسی معاملاتی، فروشنده نتواند مدارک و مستنداتی را جهت تعیین قیمت ارائه کرده و خودش هم راضی به لحاظ نکردن آن در گزارش باشد ، آیا کارشناس مجاز است آنرا در ارزش ملک یا دارایی مشهود یا نامشهود یا مجوزها لحاظ ننماید؟
پاسخ : خیر. – مجاز نیست. کارشناس باید نظریۀ خود را به طور کامل و بر اساس اسناد و مدارک ارائه کند و تابع نظر و هدف و مقصود هیچ یک از طرفین نباشد. اگر طرفین توافق دارند، نیاز به کارشناسی ندارند. اگر توافق دارند ولی برای انجام معامله، نیاز به گزارش کارشناسی دارند، نباید کارشناس را ماشین امضای خود فرض کنند. کارشناس باید نظریۀ مستقل خود را اعلام کرده و نظر طرفین را ملاک تصمیم گیری خود قرار ندهد.
- جزئیات صلاحیت کارشناسی توسط کدام مرجع تعیین می شود. بعنوان مثال یک دستگاه برقی رایانه ای نظیر دستگاه بازی های رایانه ای بیسیم ، در صلاحیت کارشناس برق است یا رایانه ؟
پاسخ : جزئیات صلاحیت کارشناسی توسط کمیسیون امور صلاحیتهای شورای عالی تعین می شود. اینکه کارشناسی یک دستگاه برقی، درصلاحیت رشتۀ برق است یا رایانه ، بسته به این است که چه سوالی در مورد آن دستگاه برقی مطرح باشد. این موضوع اخیراً در مورد ماشین‌های عمرانی و نقلیه مطرح بود که آیا جزو صلاحیت گروه 7 است یا گروه 5 ؟ پاسخ توسط شورای عالی تدوین و ابلاغ شد و به روشنی توضیح داده شد که بسته به سؤال ها باید توسط دو گروه به صورت هیئتی بررسی و اعلام نظر شود.
- اگر حق الزحمه کارشناسی تعیین شده توسط قاضی محترم در مرحله صدور قرار ، نسبت به تعرفه مصوب بسیار کمتر بوده و بدانیم که پس از ارائه نظریه و درخواست افزایش حق الزحمه کارشناسی ، قاضی با آن موافقت نخواهد کرد چه باید کرد ؟
- و در صورتیکه حداکثر حق الزحمه تعرفه کانون نیز در نظر گرفته شود ، ولی با توجه به حجم کار و خواسته قاضی محترم ، بسیار پاپین تر از تعرفه مصوب سازمان برنامه و بودجه باشد چه تصمیمی باید گرفت ؟
پاسخ : تعرفه سازمان برنامه بودجه برای کارشناسی رسمی ملاک نبوده و برای خدمات مهندسی ملاک است. خدمات مهندسی (از جمله تهیۀ نفشه کاداستر یا نقشه برداری یا…) تابع تعرفه خدمات مهندسی است. خدمات کارشناسی تابع تعرفه مصوب رئیس قوه قضائیه است.
- در خصوص حق الزحمه گزارش تکمیلی توضیح دهید
پاسخ : گزارش تکمیلی اگر به معنی رفع نقص یا رفع ابهام یا اصلاح اشتباه باشد، حق الزحمه جداگانه‌ای به آن تعلق نمی گیرد ولی اگر قرار تکمیلی باشد یا کار دیگری به آن کار قبلی اضافه شود و یا اینکه 6 ماه از گزارش گذشته و قرار شود که گزارش روز آمد شود یا اینکه تغییراتی در موضوع کارشناسی از نظر مالکیتی یا قراردادی یا محتوایی رخ داده باشد و گزارش جدیدی برای آن شرایط جدید خواسته شود، حق الزحمه جداگانه ، طبق تعرفه مصوب رئیس قوه قضائیه به آن تعلق گیرد
- در مورد ارزیابی گاوهای یک گاوداری 3000 راسی و درخواستی که از طریق کانون ارائه شده ، گاوداری بدون ذکر تعداد دام درخواست ارائه قیمت می کند در حالی که باید به تفکیک و تعداد مشخص دام هایی که برای مزایده انتخاب می شوند درخواست داشته باشند در این مورد چه باید کرد؟
پاسخ : قرار کارشناسی باید روشن و کامل باشد ، بدون روشن شدن قرار یا سوال ، نمی توان نظریه کارشناسی داد ، قرار را روشن کنید و سپس نظریه بدهید.
- امکانات نگارشی بخش گزارش نویسی سامانه ارسال الکترونیکی نظریات کارشناسی بسیار ضعیف است ، آیا برنامه‌ای جهت پیگیری تکمیل و بهبود آن وجود دارد؟
پاسخ : در متن سوال مشخص نشده چه چیزی ضعیف است. ضعف دیگران یا سامانه‌های مختلف دلیل موجه برای ناقص بودن کار نیست. گزارش باید درست نوشته شود.
- آیا می شود در نتیجه‌گیری ، علاوه بر تخصص ، علم ، تجربه و الزامات و استانداردهای خاص رشته تخصصی به مواد قانونی نیز استناد کرد ؟ مثلا بنویسیم مستند به ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی خسارت تاخیر تادیه دین از تاریخ سررسید محاسبه شده است ؟ یا مثلا طبق ماده 1298 قانون مدنی اگر کسی به دفاتر تاجر استناد کرد نمی تواند به آنچه که بنفع اوست استناد و انچه که به ضرر اوست را رد کند مگر…. آیا میشود به مواد قانونی استناد کرد و در نظریه ، عین ماده قانونی یا حداقل شماره ماده را ذکر کرد؟
پاسخ : بله گزارش کارشناسی با رعایت نکات فنی و حقوقی و قضائی مربوط به رشته و تخصص کارشناس تهیه و تدوین شود.
- در ارایه نظریه کارشناسی اگر جمع بندی طولانی باشد از حوصله قاضی پرونده خارج است. پیشنهاد من این است که توضیحات مفصل همراه با جزئیات در سطری قبل از این آورده شود و در ارائه نظریه کارشناسی فقط با یکی دو جمله نتیجه کار کارشناسی نوشته شود.
پاسخ : نگران حوصلۀ قاضی نباشید . شرح کامل و دقیق ارائه کنید به نحوی که نتیجۀ نظریه کارشناسی یک گزارش قابل دفاع باشد. جمله بندی و نحوۀ نگارش آن هنر و ابتکار کارشناس است که به نوعی نوشته شود که خواننده اعم از قاضی یا صاحبان دعوا بتوانند آن را مطالعه کرده و از نظر کارشناس مطلع شوند.
- در مورد عدم تایید و پرداخت حق الزحمه کارشناسان طبق تعرفه قوه قضاییه تکلیف چیست؟
پاسخ : وقتی کسی کاری را به کارشناس ارجاع میکند ، در واقع یک قرارداد عام با کارشناس بسته است که حق الزحمۀ وی را طبق تعرفه مصوب پرداخت کند. در برخی موارد کانون استانها ، حق الزحمه کارشناس را بصورت علی الحساب وصول کرده و در انتها ، ارسال گزارش را منوط به تسویه حساب می کنند. در صورت عدم تائید و پرداخت حق الزحمه ، کارشناس می تواند با مذاکره و پیگیری و یا با ارائه دادخواست حق الزحمۀ مصوب خود را از مقام ارجاع کننده مطالبه کند. روش‌های دیگری هم برای وصول مطالبات وجود دارد.
- اگر خوانده پرونده همکاری نکرده و حتی در زمان بازدید حضور نیابد و از ارائه هرگونه مدرک امتناع کند و از طرفی در قرار کارشناسی ، استماع اظهارات طرفین را تعیین کرده باشند تکلیف چیست و به چه ترتیب در گزارش به آن اشاره شود و آیا ضرورت دارد رسما از قاضی استعلام شود ، یا صرفا در گزارش به آن اشاره شود؟
پاسخ : در این مورد ، ابتدا باید به قاضی گزارش داده از قاضی خواسته شود که دستور لازم برای الزام طرف دعوا که از انجام وظیفه نکول می کند صامد کند. این موضوع در بازدید از محل کارشناسی ، اعم از ساختمان ، مزرعه ،کارخانه صنعتی ، پالایشگاه ، نیروگاه یا بازدید از اسناد و مدارک هم مصداق دارد. در نهایت بر اساس دستور قاضی، به استناد مدارک موجود در پرونده و با ذکر این اوصاف ، نظر خود را بدهد.
- آیا درخصوص رشته امور ثبتی ، می توان گزارشات کارشناسان مختلف را در بانک اطلاعاتی (که میتواند در کانون یا ….ایجاد شود) نگهداری و در دسترس سایر کارشناسان امور ثبتی قرار داد ؟
پاسخ : این کار نه فقط در مورد رشته امور ثبتی بلکه در مورد همۀ رشته‌ها باید انجام شود. بعضی کانون استانهای مختلف مشغول هستند ، برخی بیشتر پیش رفته و برخی عقب تر هستند. امید است این کار به زودی به ثمر برسد.
- در کارهای ارجاعی از طرف کانون تعرفه حق کانون حداکثر چند درصد دستمزد کارشناس است؟
پاسخ : طبق قانون، سهم کانون 5 درصد حق الزحمه کارشناس است. قبلاّ 5 درصد هم به عنوان علی الحساب مالیاتی کسر می شد که الان این کار منسوخ شده است . مالیات در انتهای سال با سازمان مالیاتی محاسبه می شود.
- آیا توضیحات اضافه در گزارش تخلف می باشد؟
پاسخ : توضیحات اضافه ، در درجۀ اول باعث کاهش کیفیت گزارش می شود. باید از ” اطناب مَمل ” و ” ایجاز مخل ” خودداری کرد. کوتاه و گویا و کامل بنویسید. اگر توضیح اضافه فقط موجب شود که حوصلۀ خواننده سر برود ، تخلف نیست. اما اگر منجر به ورود به حوزه‌هایی شود که خارج از صلاحیت کارشناس است تخلف محسوب می شود.
- در صورتیکه قرار کارشناسی ابلاغ شده باشد لیکن بدلیل عدم پرداخت علی الحساب دستمزد کارشناسی، انجام کارشناسی توسط دادگاه لغو شود، آیا نیازی به ابلاغ لغو شدن کارشناسی می باشد؟
پاسخ : دادگاه ها معمولاّ ابلاغ کارشناسی را بعد از وصول علی الحساب انجام میدهند. در هر حال چنانچه به هر دلیل ، بعد از ابلاغ قرار کارشناسی ، موضوع منتفی شود (از جمله رضایت طرفین یا پس گرفتن شکایت خواهان یا….) دادگاه مراتب را به کارشناس ابلاغ می کند.
- شرکت های خصوصی و دستگاه های اجرایی ارزیابی قیمت یک نمونه را می خواهند و بعد در هنگام فروش املاک و دارایی‌ها ، تمامی موارد مشابه را با استناد به همان قیمت می فروشند. و بر این مساله اصرار دارند. با توجه به اینکه این موارد از سوی کانون ها هم ارجاع می شود تکلیف چیست ؟
پاسخ : کارشناس باید آنچه از وی خواسته شده را توضیح دهد – نه بیشتر و نه کمتر- به اینکه شرکت های خصوصی و دستگاه های اجرائی چه چیزی در ذهن دارند یا بعداّ چه می خواهند بکنند ، کاری نداشته باشد. البته باید در گزارش های خود به صراحت و روشنی در مورد نمونه یا موضوعی که برای آن گزارش تهیه کرده است توضیح کافی داده و تا حد ممکن از سوء استفاده های احتمالی از گزارش خود پیشگیری کند.
- در مورد قیمت گذاری کشتی و لنج و شناورهای مختلف ، بعضا با توجه به امتیازات و مصوبات خاصی که دولت جهت تشویق در صادرات یا واردات کالا و یا ایجاد اشتغال و… به این نوع شناورها می دهد ، موجب افزایش قیمت در بازار معامله می شود (توقف مصوبه موجب کاهش قیمت می شود) حال در این موارد لحاظ این مصوبات در قیمت گذاری توسط کارشناس بایستی انجام شود یا خیر؟
پاسخ : آنچه فرموده‌اید مصداقی از مصادیق دارائی‌های نامشهود است. در آن بخش باید ملحوظ شود.
- جدول عناوین صلاحیتهای مصوب گروههای 12 گانه چطور در اختیار خواهد قرار خواهد گرفت؟
پاسخ : در قسمت قوانین سایت قرار دارد.
- درخصوص فعالیت کارشناسانی که به سایر استانها وفق نظام نامه به مقصد درخواستی به صورت موقت یا دایم منتقل میگردند آیا امکان انجام کارشناسی برای آنها در محل مبدا وجود دارد یا خیر؟
پاسخ: اگر صلاحیت کشوری ندارد، خیر.
- همکارانی که درخواست مرخصی ثبت مینمایند امکان فعالیت کارشناسی در زمان مرخصی میسر است؟
پاسخ: خیر. مرخصی به عنوان درخواست عدم انجام حرفه کارشناسی است. کارشناسی شغل نیست که در مرخصی، ارتباط استخدامی وی حفظ شود. مرخصی از کارشناسی مرخصی از حرفه است.